یادگیری خودکار و تحول مدل‌های مدیریت عملکرد
کلمات کلیدی:
یادگیری خودکار, مدیریت عملکرد, تحول دیجیتال, اخلاق داده‌ای, هوش مصنوعی, تحلیل مضمونچکیده
هدف این پژوهش، بررسی نقش و سازوکارهای یادگیری خودکار در تحول مدل‌های مدیریت عملکرد و تبیین ابعاد فناورانه، سازمانی و اخلاقی این فرایند است. این پژوهش از نوع مرور نظام‌مند کیفی است و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شده است. داده‌ها از طریق مرور منابع علمی معتبر بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵ در پایگاه‌های Scopus، Web of Science و Google Scholar گردآوری شدند. پس از غربال‌گری و ارزیابی کیفی، ۱۰ مقاله مرتبط انتخاب گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۴ تحلیل و کدگذاری شدند تا مضامین اصلی و فرعی استخراج شوند. نتایج تحلیل کیفی منجر به شناسایی چهار مضمون اصلی شد: (۱) نقش یادگیری خودکار در تحول مدل‌های ارزیابی عملکرد، (۲) تحول ساختارهای مدیریتی در عصر هوش مصنوعی، (۳) چالش‌ها و ملاحظات اخلاقی و فنی در پیاده‌سازی یادگیری خودکار، و (۴) آینده‌پژوهی و مسیرهای توسعه مدیریت عملکرد مبتنی بر یادگیری خودکار. یافته‌ها نشان داد که یادگیری خودکار موجب هوشمندسازی شاخص‌ها، پیش‌بینی دقیق عملکرد، شخصی‌سازی بازخوردها و تغییر نقش مدیران از کنترل‌گر به تحلیلگر داده شده است. با این حال، مسائل مربوط به تبعیض الگوریتمی، حریم خصوصی و مقاومت سازمانی از جمله چالش‌های مهم هستند. یادگیری خودکار موجب تحول بنیادین در ارزیابی و مدیریت عملکرد شده است و چشم‌انداز آینده بر همگرایی میان هوش مصنوعی، علوم رفتاری و اخلاق داده‌ای استوار است. به‌کارگیری این فناوری نیازمند رویکردی انسان‌محور، اخلاق‌مدار و شفاف است تا بتواند هم‌زمان کارایی، عدالت و اعتماد سازمانی را ارتقا دهد.
دانلودها
مراجع
Charbel Dias Bonon, M. R. (2023). Transformation of performance management with artificial intelligence: potentials and challenges. International Seven Multidisciplinary Journal.
Ekejiuba, O. S. (2023). Machine learning algorithms for optimizing performance management in human resources. Open Journal of Human Resource Management, 6(1), 26–34.
Hezam, Y. (2023). Machine learning in predicting firm performance: a systematic approach. Emerald Business & Finance Review.
Johnson, A., et al. (2023). Machine learning with real-world HR data: opacity vs value in organizational contexts. International Journal of Human Resource Management.
Nyathani, R. (2023). AI in performance management: redefining performance appraisals in the digital age. Journal of Artificial Intelligence & Cloud Computing.
Robert, L. P., Pierce, C., Morris, L., Kim, S., & Alahmad, R. (2020). Designing fair AI for managing employees in organizations: a review, critique, and design agenda. arXiv.
