کاربرد فناوری بلاک‌چین در اعتبارسنجی یادگیری و مدارک دیجیتال
کلمات کلیدی:
بلاک‌چین, اعتبارسنجی یادگیری, مدارک دیجیتال, آموزش هوشمند, اعتماد نهادی, امنیت دادهچکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی نظام‌مند مطالعات انجام‌شده درباره کاربرد فناوری بلاک‌چین در اعتبارسنجی یادگیری و مدارک دیجیتال و شناسایی فرصت‌ها، چالش‌ها و الزامات پیاده‌سازی آن در نظام‌های آموزشی است. این مطالعه از نوع مرور نظام‌مند و کیفی بود که با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق جست‌وجوی هدفمند در پایگاه‌های علمی معتبر شامل Scopus، Web of Science، IEEE Xplore و ScienceDirect گردآوری شد. بر اساس معیارهای ورود و خروج، ۱۲ مقاله مرتبط انتخاب و تحلیل شدند. فرآیند تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo نسخه 14 انجام شد و کدگذاری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. سه تم اصلی با شانزده زیرتم و بیش از هشتاد مفهوم استخراج گردید. نتایج نشان داد که فناوری بلاک‌چین می‌تواند با افزایش شفافیت، امنیت داده‌ها و اعتماد نهادی، اعتبارسنجی مدارک آموزشی را متحول سازد. همچنین، این فناوری با بهبود کارایی، خودکارسازی فرآیند صدور مدارک، و ادغام با فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، نوآوری در مدیریت یادگیری دیجیتال را تسهیل می‌کند. با این حال، چالش‌هایی مانند محدودیت‌های فنی، مسائل حقوقی و مقاومت سازمانی در برابر تغییر، مانع از پیاده‌سازی گسترده آن است. فناوری بلاک‌چین پتانسیل ایجاد تحولی بنیادین در نظام‌های آموزش دیجیتال را دارد، اما تحقق آن مستلزم تدوین چارچوب‌های قانونی، افزایش سواد فناورانه و تقویت همکاری‌های بین‌المللی است. نتایج این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاران آموزشی، مدیران دانشگاهی و توسعه‌دهندگان سامانه‌های یادگیری در برنامه‌ریزی و طراحی زیرساخت‌های آموزشی مبتنی بر اعتماد کمک کند.
دانلودها
مراجع
Aljawarneh, S., AlShibly, H., Jaradat, G., & Alkhazaleh, A. (2023). Blockchain and its role in the development of smart education. Education and Information Technologies, 28(2), 1451–1470.
Casino, F., Dasaklis, T. K., & Patsakis, C. (2019). A systematic literature review of blockchain-based applications: Current status, classification and open issues. Telematics and Informatics, 36, 55–81.
Chen, G., Xu, B., & Liu, D. (2018). Exploring blockchain technology and its potential applications for education. Smart Learning Environments, 5(1), 1–10.
Chen, Y., Xu, Q., & Zhou, Y. (2021). Blockchain for education: Opportunities, challenges, and trends. Computers & Education, 170, 104224.
De Filippi, P., & Wright, A. (2018). Blockchain and the law: The rule of code. Harvard University Press.
European Commission. (2022). European Blockchain Services Infrastructure (EBSI). https://ec.europa.eu/digital-strategy
Gräther, W., Kolvenbach, S., Ruland, R., Schütte, J., Torres, C., & Wendland, F. (2018). Blockchain for education: Lifelong learning passport. In Proceedings of the 1st ERCIM Blockchain Workshop 2018 (pp. 1–6).
Grech, A., & Camilleri, A. F. (2017). Blockchain in education. Joint Research Centre, European Commission.
Kamble, S. S., Gunasekaran, A., & Sharma, R. (2022). Applications of blockchain technology in smart learning environments: A review and future research agenda. Computers in Human Behavior Reports, 8, 100223.
Reyna, A., Martín, C., Chen, J., Soler, E., & Díaz, M. (2018). On blockchain and its integration with IoT: Challenges and opportunities. Future Generation Computer Systems, 88, 173–190.
Sharples, M., & Domingue, J. (2019). The blockchain and kudos: A distributed system for educational record, reputation and reward. In Blockchain Technology for Education (pp. 57–72). Springer.
Swan, M. (2015). Blockchain: Blueprint for a new economy. O’Reilly Media.
Turkanović, M., Hölbl, M., Košič, K., Heričko, M., & Kamišalić, A. (2018). EduCTX: A blockchain-based higher education credit platform. IEEE Access, 6, 5112–5127.
Wang, Y., & Song, J. (2022). Blockchain-enabled smart education: Prospects, applications, and challenges. Computers & Education: Artificial Intelligence, 3, 100064.
