کاربرد ربات‌های آموزشی در یادگیری گروهی و فردی
کلمات کلیدی:
ربات‌های آموزشی, یادگیری فردی, یادگیری گروهی, تعامل انسان–ربات, آموزش هوشمند, یادگیری اجتماعیچکیده
هدف این مطالعه مروری، بررسی نقش ربات‌های آموزشی در بهبود کیفیت یادگیری فردی و گروهی با تمرکز بر ابعاد شناختی، عاطفی و اجتماعی فراگیران است. پژوهش حاضر یک مطالعه مروری کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شد. داده‌ها از طریق مرور نظام‌مند پایگاه‌های اطلاعاتی Scopus، Web of Science، IEEE Xplore، Springer و ScienceDirect گردآوری گردید. از میان مقالات مرتبط، ۱۲ مقاله علمی بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ انتخاب شد. معیار انتخاب شامل پرداختن به نقش ربات‌های آموزشی در یادگیری فردی یا گروهی، طراحی تجربی یا نظری معتبر و انتشار در مجلات علمی معتبر بود. داده‌های استخراج‌شده با استفاده از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۴ کدگذاری باز، محوری و انتخابی شدند و تحلیل‌ها تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. نتایج تحلیل نشان داد که ربات‌های آموزشی نقش مهمی در ارتقای خودتنظیمی، انگیزش درونی، و خوداثربخشی در یادگیری فردی دارند. در یادگیری گروهی، ربات‌ها موجب تسهیل تعاملات اجتماعی، افزایش همدلی، و بهبود همکاری میان اعضای گروه شدند. همچنین، اثربخشی ربات‌های آموزشی به عوامل فنی مانند طراحی انسان‌نما، کیفیت تعامل انسان–ربات، پذیرش فناوری از سوی معلمان و دانش‌آموزان، و حمایت سازمانی بستگی دارد. یافته‌ها نشان دادند که ربات‌های آموزشی با ترکیب تعامل شناختی و هیجانی، یادگیری را از حالت منفعل به فعال و معنادار تبدیل می‌کنند. ربات‌های آموزشی می‌توانند به‌عنوان ابزار مکمل آموزشی، موجب ارتقای کیفیت یادگیری فردی و گروهی شوند. برای دستیابی به نتایج پایدار، باید این فناوری‌ها در چارچوبی انسان‌محور، اخلاقی و فرهنگی به کار گرفته شوند و معلمان به‌عنوان تسهیل‌گران تعامل انسان–ربات نقش فعال‌تری ایفا کنند.
دانلودها
مراجع
Ahmad, M. I., Mubin, O., & Orlando, J. (2021). Understanding behaviours and roles for social and adaptive robots in education: Teacher’s perspective. Educational Technology Research and Development, 69(4), 181–205.
Belpaeme, T., Kennedy, J., Ramachandran, A., Scassellati, B., & Tanaka, F. (2018). Social robots for education: A review. Science Robotics, 3(21), eaat5954.
Cheng, L., Sun, P., & Chen, N. S. (2019). The effects of educational robots in learning STEM: A meta-analysis. Computers & Education, 140, 103595.
Fridin, M., & Belokopytov, M. (2014). Acceptance of socially assistive humanoid robot by preschool and elementary school teachers. Computers in Human Behavior, 33, 23–31.
Hashimoto, T., Kobayashi, H., & Watanabe, T. (2020). Effects of a child-robot interaction program on children's social skills development. Computers & Education, 150, 103839.
Hood, D., Lemaignan, S., & Dillenbourg, P. (2021). When children teach a robot to write: An autonomous teachable humanoid which uses simulated handwriting. International Journal of Social Robotics, 13(2), 383–399.
Kanda, T., Shimada, M., & Koizumi, S. (2012). Children learning with a social robot. Proceedings of the 7th ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction (HRI), 351–358.
Kennedy, J., Baxter, P., & Belpaeme, T. (2016). The robot who tried too hard: Social behaviour of a robot tutor can negatively affect child learning. Proceedings of the 11th ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction (HRI), 67–74.
Kennedy, J., Lemaignan, S., & Belpaeme, T. (2017). The impact of social robot t
