سازوکارهای ارتقای بهره‌وری سازمانی از طریق یادگیری مبتنی بر فناوری
کلمات کلیدی:
یادگیری مبتنی بر فناوری, بهره‌وری سازمانی, یادگیری سازمانی, تحول دیجیتال, مدیریت دانشچکیده
هدف از این پژوهش شناسایی و تبیین سازوکارهایی است که از طریق یادگیری مبتنی بر فناوری موجب ارتقای بهره‌وری سازمانی می‌شوند. این پژوهش از نوع مروری نظام‌مند با رویکرد کیفی است که با تحلیل محتوای ۱۵ مقاله علمی منتشرشده در پایگاه‌های Scopus، Web of Science، ScienceDirect و Google Scholar انجام شد. انتخاب مقالات بر اساس معیارهای موضوعی و روش‌شناختی تا رسیدن به اشباع نظری صورت گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۴ و بر اساس الگوی شش‌مرحله‌ای تحلیل مضمون براون و کلارک (2006) تحلیل شدند. فرآیند تحلیل شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی بوده و اعتبار نتایج از طریق بازبینی همتایان و تطبیق درون‌متنی تأیید شد. نتایج نشان داد یادگیری مبتنی بر فناوری از سه مسیر اصلی موجب ارتقای بهره‌وری سازمانی می‌شود: نخست، توسعه زیرساخت‌های فناورانه همچون سیستم‌های یکپارچه یادگیری، محیط‌های مجازی، هوش مصنوعی و تحلیل کلان‌داده‌ها؛ دوم، تحول در فرآیندهای یادگیری شامل یادگیری داده‌محور، اشتراک دانش دیجیتال، گیمیفیکیشن و یادگیری بین‌نسلی؛ و سوم، پیامدهای سازمانی حاصل از آن مانند بهبود کارایی، توسعه سرمایه انسانی، تقویت فرهنگ یادگیرنده، و افزایش نوآوری. این مضامین بیانگر آن است که فناوری نه‌تنها ابزار انتقال دانش بلکه عامل ساختاری در نهادینه‌سازی یادگیری و خلق بهره‌وری پایدار است. یادگیری فناورانه با ایجاد زیرساخت‌های هوشمند و فرآیندهای تعاملی، موجب تسهیل تصمیم‌گیری داده‌محور، افزایش انگیزش یادگیرندگان و تقویت نوآوری سازمانی می‌شود. برای دستیابی به بهره‌وری پایدار، لازم است سازمان‌ها میان فناوری، فرهنگ یادگیرنده و رهبری تحول‌گرا هم‌ترازی ایجاد کنند.
دانلودها
مراجع
Alavi, M., & Leidner, D. E. (2018). Knowledge management and knowledge management systems: Conceptual foundations and research issues. MIS Quarterly, 25(1), 107–136.
Argote, L. (2020). Organizational learning: Creating, retaining, and transferring knowledge. Springer.
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2017). Machine, platform, crowd: Harnessing our digital future. W. W. Norton & Company.
Burnes, B. (2017). Managing change (7th ed.). Pearson Education.
Chen, J., Liu, Z., & Zhu, Q. (2021). Trust and knowledge sharing in the digital workplace. Information & Management, 58(3), 103434.
Clark, R. C., & Mayer, R. E. (2016). E-learning and the science of instruction. Wiley.
Crossan, M. M., & Apaydin, M. (2010). A multi‐dimensional framework of organizational innovation. Journal of Management Studies, 47(6), 1154–1191.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2020). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. Guilford Press.
George, G., Haas, M. R., & Pentland, A. (2021). Big data and management. Academy of Management Journal, 64(2), 423–431.
Goldin, C. (2019). Human capital. In Handbook of Economic Growth (Vol. 2, pp. 55–114). Elsevier.
Hughes, C., Costley, C., & Burns, R. (2018). Learning in the workplace: Implications for higher education. Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 8(2), 178–192.
Kotter, J. P. (2012). Leading change. Harvard Business Review Press.
Margherita, E. G., & Braccini, A. M. (2022). Digital transformation in the knowledge management process. Journal of Business Research, 141, 41–54.
Marsick, V. J., & Watkins, K. E. (2015). Informal and incidental learning in the workplace. Routledge.
Nonaka, I., & Takeuchi, H. (2019). The wise company: How companies create continuous innovation. Oxford University Press.
Nonaka, I., & Toyama, R. (2020). Knowledge creation theory revisited: Knowledge creation as a synthesizing process. Knowledge Management Research & Practice, 18(3), 277–287.
Parry, E., & Battista, V. (2019). The impact of technology on work across generations. Work, Employment and Society, 33(2), 331–342.
Provost, F., & Fawcett, T. (2013). Data science for business: What you need to know about data mining and data-analytic thinking. O’Reilly Media.
Radianti, J., Majchrzak, T. A., Fromm, J., & Wohlgenannt, I. (2020). A systematic review of immersive virtual reality applications for higher education. Computers & Education, 147, 103778.
Senge, P. M. (2006). The fifth discipline: The art and practice of the learning organization. Doubleday.
Serrat, O. (2017). Knowledge solutions: Tools, methods, and approaches to drive organizational performance. Springer.
Schiuma, G. (2021). The digital innovation management framework. Management Decision, 59(8), 1935–1954.
Wang, S., & Noe, R. A. (2010). Knowledge sharing: A review and directions for future research. Human Resource Management Review, 20(2), 115–131.
