نقش رهبری مشارکتی در تسهیل یادگیری هوشمند و فرهنگ نوآوری سازمانی
کلمات کلیدی:
رهبری مشارکتی, یادگیری هوشمند, فرهنگ نوآوری, اعتماد سازمانی, تصمیم‌گیری جمعی, نوآوری دیجیتالچکیده
هدف این پژوهش، تبیین نقش رهبری مشارکتی در ارتقای یادگیری هوشمند و توسعه فرهنگ نوآوری سازمانی با استفاده از مرور نظام‌مند منابع علمی اخیر است. این پژوهش از نوع مرور نظام‌مند کیفی بوده و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. جامعه پژوهش شامل مطالعات علمی منتشرشده بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ در پایگاه‌های Scopus، Web of Science، Emerald و Google Scholar بود. پس از غربالگری اولیه و حذف منابع تکراری و نامرتبط، در نهایت ۱۸ مقاله منتخب مورد تحلیل قرار گرفت. فرایند تحلیل با نرم‌افزار Nvivo نسخه ۱۴ انجام شد و داده‌ها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی بررسی گردید. اشباع نظری زمانی حاصل شد که مفاهیم جدیدی از داده‌ها استخراج نگردید. نتایج نشان داد که رهبری مشارکتی با مؤلفه‌هایی نظیر تصمیم‌گیری جمعی، اعتماد متقابل، توانمندسازی و ارتباطات انسانی، نقش تسهیل‌کننده‌ای در توسعه یادگیری هوشمند دارد. همچنین، رهبران مشارکتی از طریق ایجاد اکوسیستم دانشی، استفاده از بازخوردهای هوشمند و نهادینه‌سازی فرهنگ نوآوری، موجب افزایش خلاقیت، انعطاف‌پذیری و یادگیری تطبیقی در سازمان‌ها می‌شوند. یافته‌ها تأکید کردند که رهبری مشارکتی واسطه‌ای میان انسان، فناوری و فرهنگ است و موجب تبدیل یادگیری سنتی به یادگیری پویا و داده‌محور می‌گردد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که رهبری مشارکتی نه‌تنها ابزاری مدیریتی بلکه فلسفه‌ای انسانی برای هم‌افزایی میان خرد انسانی و فناوری هوشمند است. این نوع رهبری با ایجاد فرهنگ اعتماد، یادگیری مستمر و نوآوری جمعی، سازمان‌ها را به نظام‌هایی یادگیرنده و چابک تبدیل می‌کند.
دانلودها
مراجع
Amabile, T. M. (2022). Creativity and leadership in organizations: The interplay of ideas and context. Harvard Business Review Press.
Amabile, T. M., & Pratt, M. G. (2022). The dynamic componential model of creativity and innovation in organizations. Research in Organizational Behavior, 42(3), 100180.
Anderson, N., Potočnik, K., & Zhou, J. (2021). Innovation and creativity in organizations: A state-of-the-science review. Journal of Management, 47(4), 1063–1092.
Argote, L., & Miron-Spektor, E. (2022). Organizational learning: From experience to knowledge. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 9(1), 25–49.
Avolio, B. J., & Walumbwa, F. O. (2021). Leadership in the digital age: Transforming organizations through connectivity. Leadership Quarterly, 32(5), 101487.
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2021). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. W.W. Norton & Company.
Carson, J. B., Tesluk, P. E., & Marrone, J. A. (2021). Shared leadership in teams: An investigation of antecedent conditions and performance. Academy of Management Journal, 64(4), 1094–1115.
Choi, S. L., Goh, C. F., Adam, M. B., & Tan, O. K. (2023). Transformational and participative leadership for learning organizations. International Journal of Human Resource Management, 34(2), 276–296.
Crossan, M., & Apaydin, M. (2022). A multi‐dimensional framework of organizational innovation. Journal of Management Studies, 59(1), 35–61.
Crossan, M. M., Maurer, C. C., & White, R. E. (2019). Reflections on the 25-year evolution of the organizational learning framework. Journal of Management, 45(1), 1–22.
Davenport, T. H. (2023). Working with AI: Real stories of human-machine collaboration. MIT Press.
Doz, Y., & Kosonen, M. (2020). Fast strategy: How strategic agility will help you stay ahead of the game. Pearson Education.
Drucker, P. F. (2019). Innovation and entrepreneurship: Practice and principles. Routledge.
Edmondson, A. (2019). The fearless organization: Creating psychological safety in the workplace for learning, innovation, and growth. Wiley.
Edmondson, A. C. (2023). Leading in the age of AI and uncertainty: The human side of smart organizations. MIT Sloan Management Review, 65(1), 28–37.
Heifetz, R., Grashow, A., & Linsky, M. (2021). The practice of adaptive leadership: Tools and tactics for changing your organization and the world. Harvard Business Press.
Kearney, E., & Gebert, D. (2021). Managing diversity and enhancing team outcomes: The promise of transformational and participative leadership. Journal of Organizational Behavior, 42(7), 923–940.
Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2020). Psychological capital and beyond. Oxford University Press.
Martins, E. C., & Terblanche, F. (2020). Building organizational culture that stimulates creativity and innovation. European Journal of Innovation Management, 23(3), 402–418.
Nonaka, I., & Takeuchi, H. (2019). The wise company: How companies create continuous innovation. Oxford University Press.
Nonaka, I., & Toyama, R. (2021). Knowledge creation theory revisited: Knowledge creation as a synthesizing process. Knowledge Management Research & Practice, 19(1), 1–11.
