سناریوهای آینده یادگیری هوشمند در دهۀ ۲۰۳۰
کلمات کلیدی:
یادگیری هوشمند, آینده‌پژوهی آموزشی, هوش مصنوعی در آموزش, عدالت دیجیتال, سیاست‌گذاری آموزشی, یادگیری مادامالعمرچکیده
هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل سناریوهای آینده یادگیری هوشمند در دهۀ ۲۰۳۰ با تمرکز بر روندهای فناورانه، سیاستی و فرهنگی در نظام‌های آموزشی جهانی است. این مطالعه از نوع مرور نظام‌مند با رویکرد کیفی است. جامعه پژوهش شامل مقالات علمی منتشرشده در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی مانند Scopus، Web of Science، Springer و IEEE Xplore در بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ بود. با استفاده از معیارهای ورود و خروج مشخص و روش نمونه‌گیری هدفمند، دوازده مقاله انتخاب و در نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۴ تحلیل شدند. داده‌ها با روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی و تا مرحله اشباع نظری بررسی گردید. تحلیل مضمون داده‌ها سه تم اصلی را آشکار ساخت: (۱) تحول فناورانه در یادگیری هوشمند شامل هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و مجازی، اینترنت اشیا آموزشی و کلان‌داده؛ (۲) آینده سیاست‌ها و زیرساخت‌های آموزشی شامل عدالت دیجیتال، آموزش معلمان، اقتصاد یادگیری و همکاری‌های بین‌المللی؛ و (۳) تحول فرهنگی و انسانی در یادگیری آینده‌محور شامل نقش جدید معلمان، سواد دیجیتال، یادگیری مادام‌العمر و چالش‌های اخلاقی فناوری. نتایج نشان داد که آینده یادگیری هوشمند نیازمند توازن میان فناوری، انسان و ارزش‌های اخلاقی است. نتایج پژوهش تأکید می‌کند که دهۀ ۲۰۳۰ عصر هم‌زیستی هوش انسانی و هوش مصنوعی در آموزش خواهد بود. موفقیت یادگیری هوشمند در گرو توسعه سیاست‌های عادلانه، تقویت سواد دیجیتال و حفظ محوریت انسان در نظام‌های فناورانه است. ایجاد چارچوب‌های اخلاقی، آموزش معلمان و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال از الزامات اساسی این مسیر محسوب می‌شوند.
دانلودها
مراجع
Atif, Y., & Mathew, S. S. (2020). From smart education to smart learning: Leveraging intelligent systems for effective learning. Smart Learning Environments, 7(1), 1–15.
Bacca, J., Baldiris, S., Fabregat, R., Graf, S., & Kinshuk. (2021). Augmented reality trends in education: A systematic review of research and applications. Educational Technology & Society, 24(1), 27–43.
Beetham, H., & Sharpe, R. (2019). Rethinking pedagogy for a digital age: Principles and practices of design. Routledge.
Candy, P. C. (2020). Lifelong learning and information literacy. Elsevier.
Daniel, B. K. (2019). Big Data and learning analytics in higher education: Current theory and practice. Springer.
Eickelmann, B., & Gerick, J. (2020). ICT for learning, teaching and inclusion: A qualitative analysis of the European schoolnet survey. Education and Information Technologies, 25(1), 65–81.
European Commission. (2022). The digital education action plan (2021–2027): Resetting education and training for the digital age. Publications Office of the European Union.
Facer, K. (2021). Learning futures: Education, technology and social change. Routledge.
Holmes, W., Bialik, M., & Fadel, C. (2021). Artificial intelligence in education: Promises and implications for teaching and learning. Center for Curriculum Redesign.
Luckin, R. (2018). Machine learning and human intelligence: The future of education for the 21st century. UCL Institute of Education Press.
Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59(3), 1065–1078.
OECD. (2020). Digital education outlook 2020: Shaping policy for the future of education. OECD Publishing.
Popenici, S. A. D., & Kerr, S. (2017). Exploring the impact of artificial intelligence on teaching and learning in higher education. Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 12(1), 22–36.
Radianti, J., Majchrzak, T. A., Fromm, J., & Wohlgenannt, I. (2020). A systematic review of immersive virtual reality applications for higher education. Computers & Education, 147, 103778.
Redecker, C., & Punie, Y. (2017). European framework for the digital competence of educators (DigCompEdu). Publications Office of the European Union.
Selwyn, N. (2016). Education and technology: Key issues and debates. Bloomsbury Publishing.
Selwyn, N. (2019). Should robots replace teachers? AI and the future of education. Polity Press.
UNESCO. (2021). Reimagining our futures together: A new social contract for education. UNESCO Publishing.
Van Dijk, J. (2020). The digital divide. Polity Press.
Williamson, B., & Hogan, A. (2021). Commercialisation and privatisation in/of education in the context of COVID-19. Educational Review, 73(1), 1–22.
